İsim kişiyi diğer kişilerden ayırır. İsmin değiştirilmesi kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır. Kural olarak ismin değişmeyeceği esastır. Fakat haklı sebeplerin var olması halinde mahkeme kararı ile isim değişikliği geçekleştirilebilir(TMK md.27). Kısacası hiç kimse kafasına estiği gibi ismimi değiştirmek istiyorum deyip ismini değiştiremez. Medeni Kanun’un 27. maddesi geniş yorumlamakta olup soy isim değişikliğini de kapsamı içine almaktadır. Maddede haklı sebeplerin neler olduğu tek tek sayılmamıştır. Haklı sebeplerin var olup olmadığı mahkemenin takdirine bırakılmıştır. Mahkeme her olayı ayrı ayrı değerlendirip kararını verecektir.
İsim veya soy isim değiştirme sebepleri temelde kişisel sebepler, aileden doğan sebepler, ticari hayattan doğan sebepler ve dini sebepler olarak dört gruba ayrılmaktadır. Adın küçük düşürücü olması, gülünç olması, çirkin olması, ticari faaliyeti etkiler nitelikte olması, kişinin bağlı bulunduğu dini yansıtmıyor olması, karışıklığa neden olacak şekilde ve kişiyi zor duruma sokabilecek nitelikte olması gibi nedenler değişiklik için mahkemelerce kabul edilen sebeplerdir.
İsim veya soy isim değişikliği davasının kişinin vekili/avukatı tarafından yürütülmesi halinde kişinin avukata vereceği vekâletnamede isim veya soy isim davasını açma konusunda özel yetkinin yer alması gereklidir.
Açılacak davada dava dilekçesinde davalı olarak Nüfus Müdürlüğü gösterilmelidir.
İsim veya soy isim değişikliği nedeniyle herhangi bir şekilde zarar görenler, TMK md. 27 gereğince değişiklikten haberdar oldukları tarihten itibaren 1 yıl içerisinde isim ve soyadı değişikliği kararının kaldırılması için dava açabilir.
Görevli ve Yetkili Mahkeme
İsim veya soy isim değiştirme davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi'dir. Davacının yerleşim yeri mahkemesi ise davaya bakmada yetkilidir(NHK md.36).